Thị trường chứng khoán đang trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Người người, nhà nhà đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên không phải ai cũng tìm hiểu kỹ các thông tin và trang bị kiến thức cho mình về thị trường này.
Hãy cùng Tindungnganhang24h tìm hiểu chi tiết chứng khoán là gì? Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán không các bạn nhé.
Chứng khoán là gì?
1. Khái niệm chứng khoán
Chứng khoán (tiếng Anh Stock/Capital Stock/Share/Shares) được định nghĩa là giấy chứng nhận hợp pháp số tiền mà nhà đầu tư đóng góp vào công ty phát hành cổ phiếu.
Cổ phiếu ở đây là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó.
Người nắm giữ cố phiếu được gọi là cổ đông và cũng đồng thời là chủ sở hữu của công ty phát hành cổ phiếu.
Chứng khoán có thể được thể hiện bằng nhiều hình thức như chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử.
2. Các loại chứng khoán
Hiện nay có 3 loại chứng khoán phổ biến nhất bao gồm:
- Chứng khoán phái sinh
- Chứng khoán vốn
- Chứng khoán nợ
Chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh là loại chứng khoán thứ cấp có giá trị chỉ dựa trên giá trị của chứng khoán chính mà chúng được liên kết với chứng khoán cơ sở.
CKPS là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn xác nhận quyền, nghĩa vụ các bên liên quan về việc thanh toán tiền hay chuyển giao lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Chứng khoán vốn
Là loại chứng khoán do CTCP phát hành, được xác nhận quyền sở hữu với một phần thu nhập và tài sản của công ty.
Loại chứng khoán này biểu thị cho những nhà đầu tư sở hữu một phần công ty, cùng hưởng lợi nhuận và chịu rủi ro từ tình hình kinh doanh của công ty.
Chứng khoán vốn thường được phát hành dưới dạng cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thường hay chứng chỉ quỹ…
Chứng khoán nợ
Là loại chứng khoán xác nhận mối quan hệ giữa chủ nợ (là người sở hữu) và công ty phát hành.
Chứng khoán nợ thường được phát hành dưới dạng trái phiếu và đây cũng là loại chứng khoán chiếm tỷ trọng giao dịch tương đối lớn trong thị trường chứng khoán.
3. Đặc điểm của chứng khoán
Chứng khoán có các đặc điểm sau:
- Chứng khoán có tính thanh khoản cao hơn các tài sản khác, được thể hiện bằng khả năng mua bán trên thị trường chứng khoán.
- Chứng khoán mang tính rủi ro bởi chịu tác động lớn từ thị trường, lạm phát, chính trị…
- Chứng khoán có tính sinh lợi giúp các nhà đầu tư sở hữu có một thu nhập lớn trong tương lai. Thu nhập này có thể thông qua cổ tức được chia hoặc chứng khoán được tăng giá.
Thị trường chứng khoán là gì?
Khái niệm thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán là tập hợp của các sàn giao dịch chứng khoán (nơi diễn ra giao dịch mua bán và phát hành cổ phiếu của các công ty đại chúng).
Các hoạt động này được diễn ra thông qua các sàn giao dịch chính thức được thể chế hóa (dù vật lí hay điện tử).
Mọi người thường hay nhầm lẫn 2 khái niệm “thị trường chứng khoán” và “sàn giao dịch chứng khoán”.
Một người giao dịch trên thị trường chứng khoán có nghĩa là họ đang mua hoặc bán cổ phiếu trên một (hay nhiều) các sở giao dịch chứng khoán – là một phần của thị trường chứng khoán tổng thể.
Một quốc gia hay khu vực nhất định có thể có một hoặc nhiều sàn giao dịch bao gồm thị trường chứng khoán của họ.
Các sàn giao dịch chứng khoán hàng đầu của Việt Nam bao gồm Sở giao dịch chứng khoán TPHCM (HSX), Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Các sàn giao dịch quốc gia hàng đầu này cùng một số sàn khác hoạt động trong nước tất cả tạo nên thị trường chứng khoán của Việt Nam.
Các loại thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán sơ cấp
Nơi chứng khoán được phát hành và bán cho người mua đầu tiên. Giá bán tại thị trường này là giá phát hành, chứng khoán được gọi là chứng khoán mới phát hành.
Thị trường sơ cấp hoạt động với mục đích cung cấp vốn cho các nhà phát hành chứng khoán để họ có thể đầu tư vào sản xuất kinh doanh, từ đó phát triển nền kinh tế. Ngoài ra thị trường sơ cấp còn giúp giải quyết tình trạng mất cân đối giữa cung và cầu của vốn.
Thị trường chứng khoán thứ cấp
Nơi giao dịch của chứng khoán đã phát hành nhằm tìm kiếm lợi nhuận và di chuyển dòng vốn đầu tư.
Thị trường thứ cấp giúp nâng cao thanh toán của chứng khoán đã phát hành, tăng thời hạn vốn và phân phối hiệu quả dòng vốn.
Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán
Hiện nay, thị trường chứng khoán của Việt Nam hoạt động dựa theo Điều 5 Luật Chứng khoán năm 2019, cụ thể:
- Tôn trọng quyền sở hữu, quyền khác với tài sản tỏng hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán; quyền tự do giao dịch, đầu tư, kinh doanh và cung cấp dịch vụ về chứng khoán của tổ chức, cá nhân.
- Công bằng, công khai và minh bạch
- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư
- Tự chịu trách nhiệm về rủi ro
Các tổ chức trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Trên thị trường chứng khoán có 2 tổ chức đáng quan tâm bao gồm:
Nhóm môi giới chứng khoán
Là các công ty chứng khoán, nơi nhà đầu tư mua bán, trao đổi cổ phiếu hoặc trái phiếu.
Các cơ quan quản lý
Bao gồm:
- Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC)
- Sở giao dịch Chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE)
- Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX)
- Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD): Có nhiệm vụ lưu trữ các thông tin về chứng khoán
Các thuật ngữ trong thị trường chứng khoán
Khi tham gia thị trường chứng khoán, các bạn nên biết tới những thuật ngữ sau đây:
- Cổ phần: Là những phần bằng nhau được chia từ vốn điều lệ
- Cổ phiếu: Chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền sở hữu một số cổ phần của nhà đầu tư đóng góp vào công ty.
- Cổ phiếu phổ thông: Là loại cổ phiếu thường xác thực quyền sở hữu của cổ đông với công ty cổ phần. Người nắm giữ cổ phiếu này có thể nhận cổ tức theo kết quả kinh doanh
- Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Loại cổ phiếu có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phiếu phổ thông.
- Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Cổ phần được trả cố tức cao hơn so với cổ phiếu phổ thông hoặc cổ tức cố định.
- Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Cổ phần được công ty hoàn lại vốn góp bất cứ khi nào theo yêu cầu của người sở hữu hoặc theo các điều kiện được ghi tại cổ phần ưu đãi hoàn lại.
- Cổ đông: Cá nhân/tổ chức nắm giữ cổ phiếu của một công ty cổ phần.
- Cổ tức: Một phần lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần.
- Cổ tức cố định: Loại cổ tức không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.
- Cổ tức thưởng: Loại cổ phiếu trả thay tiền mặt
- Trái phiếu: Chứng nhận nghĩa vụ nợ của nhà phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu với một khoản tiền cụ thể trong một thời gian xác định cùng một khoản lợi tức theo quy định.
- Chứng chỉ quỹ: Loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu một phần vốn góp trong quỹ đại chúng của nhà đầu tư
- VN-Index: Chỉ số đại diện cho Sàn HOSE từ khi thị trường chứng khoán đi vào hoạt động
- HNX-Index: Chỉ số thị trường chứng khoán của Việt Nam bao gồm các mã chứng khoán được giao dịch tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
- IPO: Cổ phiếu lần đầu phát hành ra công chúng
- Vốn hóa: Chi phí tài sản của doanh nghiệp trong một thời gian cụ thể, gồm tổng giá trị cổ phiếu, nợ dài hạn và những khoản thu nhập được giữ lại.
- Thanh khoản: Là khả năng chuyển đổi từ tiền mặt sang chứng khoán và ngược lại. Các chứng khoán có tính thanh khoản cao là những cổ phiếu có sẵn trên thị trường.
- Khối lượng giao dịch (Volume): Là số đơn vị chứng khoán được giao dịch trong một khoảng thời gian, thường là phiên giao dịch (còn gọi là mức thanh khoản) của cổ phiếu hoặc cả thị trường chứng khoán.
4. Lợi ích của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán luôn đóng một vai trò rất lớn đối với sự phát triển của một đất nước. Dưới đây là những vai trò của thị trường chứng khoán:
Vai trò với nền kinh tế
Các chỉ số đo lường thị trường chứng khoán, giá cổ phiếu các công ty cho biết sức mạnh của nền kinh tế một đất nước.
Dựa vào thị trường chứng khoán, Chính phủ có thể kiểm soát tốt hơn tình trạng hoạt động của nền kinh tế và các công ty đang được niêm yết trên sàn chứng khoán (dựa vào các báo cáo công khai tình hình sản xuất, kinh doanh của công ty).
Vai trò đối với các doanh nghiệp
Dựa vào thị trường chứng khoán, doanh nghiệp có thể huy động nguồn vốn dài hạn vô cùng dồi dào để phát triển kinh doanh thông qua các hình thức phát hành chứng khoán mà không phải chỉ đi vay ngân hàng nữa.
Vai trò với các nhà đầu tư
Thị trường chứng khoán là nơi vô cùng rủi ro nhưng cũng tiềm ẩn những cơ hội rất lớn cho các nhà đầu tư.
Lợi nhuận lớn thì rủi ro cao. Chính vì vậy nếu muốn kiếm tiền từ thị trường chứng khoán,c ác nhà đầu tư cần tìm hiểu, nâng cao kiến thức trước khi tham gia.
Việc đầu tư vào thị trường chứng khoán cốt lõi để tìm kiếm lợi nhuận tốt, tốt hơn rất nhiều so với gửi tiết kiệm ngân hàng. Bởi thị trường chứng khoán đang có xu hướng tăng trưởng theo thời gian, dựa vào sự phát triển của nền kinh tế hay các công ty.
Tham gia đầu tư chứng khoán vào các công ty có tính ổn định, xu hướng phát triển tốt có thể mang lại lợi nhuận lớn cho các nhà đầu tư.
